אינהאלסרייכע טיפס פאר עסקנים

א חשוב’ער לייענער האט אונז אויפמערקזאם געמאכט: אז ס’איז נאך נישטא קיין פלאטפארמע פאר סתם יחידים, צו קענען ‘כאפן א מצוה’ ביי סטאבילע חסד ארגאניזאציע’ס, ווי מ’קען אנטיילנעמען אין פראיעקטן אין וואס כלל ישראל נויטיגט זיך, צב”ש: אויב איינער האט אמאל איבריג צייט אדער א טאג וואס מ’ארבעט נישט, און מ’וויל דאמאלס גיין באזוכן מענטשן אין תפיסה / שפיטאל, אדער צולייגן א האנט ביי אן ארגאניזאציע וואס קען ניצן א צייטווייליגן וואלונטיר.

און בעצם די שאלה אליין, ברענגט נאך א שאלה – ווי ס’פאסט פאר א איד צוריק צו פרעגן: אה, מי כעמך ישראל?!

די אויבנדערמאנטע שאלה האט נאך נישט קיין ספעציפישע ענטפער, אבער ס’איז ראטזאם פאר די וואס זענען ביכולת: צו פארשפרייטן א “ליסטע פון וואוילטעטיגע ארגאניזאציעס” וואס קענען ניצן מער צייטווייליגע וואלונטירן ‘בגוף ובנפש’ סיי איינמאליגע עסקנים און סיי לאנג-טערמיניגע עסקנים פאר די צוקונפט, (א שטייגער ווי דעליווערן שבת פעקליך, ארומגיין צו שפיטעלער און תפיסות, באזוכן עלטערע אידן אינדערהיים, משמח זיין אלמנות און יתומים), און ווען ס’כאפט איינעם א ‘גוטע מינוט’ צו טון עפעס פאר א צווייטן איד, וועט ער האבן די ‘סגולה’ גלייך ביי די האנט…

צומאל זעט מען א געשמאקער עסקן וואס דרייט א וועלט, און ווען ער בעט פאר הילף שפירט מען: מ’קען מיינען ער דארף באמת מיין הילף? “ער וועט זיך שוין אן עצה געבן אן מיר”. דארף מען געדענקען דעם כלל: אל תסתכל בקנקן, מ’קוקט נישט וויאזוי דער עסקן זעט אויס פונדרויסן, וואס ער פירט איצטערט אדורך, און וואס ער האט שוין אויפגעטון אין די פארגאנגענהייט.

אין צוגאב צום פאריגע וואכעדיגע ‘טיפ פאר עסקנים’, אז ווען ס’קומט אונטער א דבר מצוה, מעג מען אליין טון דערין און נישט באלעסטיגן קיין פארנומענע עסקנים, איז כדאי צו באמערקן:

נאך אלעם איז יעדער איד אן עסקן… ווי די גמרא זאגט באריכות (כתובות נ.) איזהו עושה צדקה בכל עת? זה המפרנס אשתו בניו ובנותיו כשהן קטנים. וואס לויט דעם האט יעדער איד ‘עסקנות’ אין די אייגענע בלוט, און מ’מעג זיך אונטערנעמען סיי וועלכע עסקנות ווי מ’קען עפעס אויפטון, וכל המקיים נפש אחת כאילו קיים עולם מלא.

טראץ דעם וואס די וועלט איז באשאנקען מיט אומצאליגע עסקנים בליע”ה, איז וויכטיג פארן המון עם צו געדענקען, אויב עס קומט אונטער א דבר מצוה אין וואס מ’קען אליין עוסק זיין, מעג מען טון דערין און די עסקנים וועלן נישט ברוגז זיין, די וואוילטעטיגע ארגאניזאציעס האבן גענוג וואס זיי ‘מוזן’ טון פארן ציבור, ומצוה הבא לידך אל תחמיצנה.

ענליך צו דעם איז מיט מאראלישע שטיצע: צומאל ווערט מען נתפעל פון א יחיד וואס האט זיך עפעס אונטערגענומען, און מ’ווערט באגייסטערט ווי גוט און שנעל ער האט עפעס אויפגעטון,

אין די איצטיגע חנוכה תקופה זעט מען אסאך “קינדער-עסקנים” זיך דרייען מיט גורלות און פושקעס, ווי ס’איז דער סדר אז קינדער גייען ארום פאר צדקה געלט, וואס אין ימי החנוכה איז עס בעצם א מנהג קדמונים, ווי ס’ווערט געברענגט אין אומצאליגע ספה”ק, (טייל קינדער דארפן אויך געדענקען צו געבן מעשר…).

אצינד שטעלט זיך די שאלה וואס מאנכע פרעגן: מילא חנוכה און פורים האט דאך א מקור, אבער פארוואס ‘דורכאויס דעם יאר’ דארפן קינדער סתם ארום גיין נאך געלט, אדער מיט פושקעס ביי הייזער, ס’איז דאך אזוי שווער פאר זיי [נעבעך…], און ס’קען גאר צוקומען צום נסיון העושר… (וואס גילט אויך ביי געלט וואס מ’גיבט פאר קינדער אין טאש / קעמפ).

דעריבער איז ראטזאם צו האלטן פאר די אויגן, אז אפילו בגשמיות איז דאס אויך א געזונטע זאך – וקנאת סופרים תרבה חכמה, די קינדער לערנען זיך וויאזוי צו קאמיוניקירן, מאכן א ציל, נישט צו זיין אזוי סענסיטיוו, האבן א סקעדועל, זיי הויבן אן באמערקן דעם ‘כך דיעותיהן אינן שוות’,

אין די היינטיגע וועלט ווי זאכן טוישן זיך גאנץ שנעל – און צומאל דראסטיש (מאשינערי, סאפטוועיר, עקאנאמיע און אפילו די מענטשהייט), איז ראטזאם פאר עסקנים זיך צוצושטעלן צום געברויך, טראץ דעם וואס עס קען קאסטן געלט, און ס’איז נישט ריכטיג צו טראכטן אז מ’טאר נישט אויסגעבן געלט ‘ממון הקדש’ צו וואקסן / שטייגן.

ווייל געווענטליך – פונקט ווי אין ביזנעס – וועט א בעסערע ביזנעס-סיסטעם אריינברענגען מער פראפיט, אדער רעדוצירן פראבלעמען און קאפ-וויי, אזוי קען אויך זיין א טובה פארן מוסד, אויב מ’וועט יא אינוועסטירן אין די פרישערע מהלכים (כלפי סערוויס, פאנדרעיזינג, קאלעקשאן, פארשרייבן DATA, מעינטענענס, אא”וו).

צומאל אין ביזנעס – ווען עפעס ארבעט זיך נישט אויס צווישן מענטשן, קען מען שפירן אז מ’פארשטייט זיך נישט איינער מיטן אנדערן, און עס קען ברענגען א אומאנגענעמע סיטואציע פאר א צייט אפשניט. דאס פאסירט געווענטליך אויב איינער שפירט ווי זיין פארדינסט איז ווייניגער וויפיל מ’האט געשאצט, אדער אויב ס’איז אונטערגעקומען אומגעפלאנטע סיטואציעס, אבער הצד השווה שבהן: אז די מיס-פארשטענדעניש איז מיסודו ‘פינאנציעל’.

טראץ דעם וואס א גוטער דאקטאר קען פונקטליך אידענטיפיצירן פון וועלכע מחלה א חולה ליידט ל”ע, מיינט נישט אייביג אז דער זעלבער דאקטאר קען אים אויך אויסהיילן, און אפילו אויב דער דאקטאר פרובירט אלע רפואות און מעדיצין, איז דאס נאך אלס נישט פארזיכערט אלס א ענדגילטיגע היילונגס-מיטל.

דער זעלבער כלל גילט אויך אין עולם עסקנות, אמאל קען א גוטער עסקן אינדענטיפיצירן א געוויסע זאך, וואס קיינער האט ביז היינט נישט געטראכט אז מ’קען אויפטון אין דעם תחום, און ער לייגט זיך אריין בלב ונפש לטובת הציבור, און למעשה אויב דער עסקן האט נישט מצליח געווען מיט א קלארע ‘לעזונג’, קענען עס מענטשן גרינג אוועקמאכן.

א הוספה צום פאריגע וואכעדיגע טיפ, איבער ‘עסקנות-שטונדן’: ס’זענען פארהאן עסקנים וואס וועלן זיך איבעררייסן פאר א צווייטן איד – מיטן לייב-און-לעבן אן קיין גבול, לעומת זה זענען דא מענטשן וואס וואלטן זיך נישט אונטערגענומען קיין שום עסקנות, וואס לכאורה דארפן ביידע דאס איבערקלערן.

דער רמב”ם לערנט אונז: כל אדם שדעותיו ‘דעות בינונית ממוצעות’ נקרא חכם (מדע הל’ דעות פ”א), א קלוגער מענטש דארף זיין באלאנסירט, און ס’איז נישט גוט צו נעמען קיין שום עקסטרעמע מהלך.